İstanbul'da ulaşımı rahatlatmak için Boğaz'a üçüncü bir köprü mü, yoksa tüpgeçit mi yapılması gerektiği konusu Bakanlar Kurulu'nda sert bir şekilde tartışıldı.
Ulaştırma Bakanı Necdet Menzir'in açıkladığı projeye en büyük destek, Dışişleri Bakanı İsmail Cem, Çevre Bakanı İmren Aykut, Devlet Bakanı Şükrü Sina Gürel'den geldi.
İstanbul Boğazı'na yapılacak üçüncü geçişin köprü mü, tüpgeçit mi olacağı tartışması, önceki günkü Kurulu'na da taşındı ve zaman zaman ortamı sertleştirdi.
Ulaştırma Bakanı Necdet Menzir, Bakanlar Kurulu'na bürokratlarını da götürerek tüpgeçit projesi hakkında ayrıntılı bir brifing verdi. Brifingin ardından bakanlar arasındaki görüş ayrılıkları, soru ve eleştirilerle günışığına çıktı. Bakanlara tek tek yanıt vermeye çalışan Menzir, teknik ayrıntılarla ilgili sorularla karşılaştığında bürokratlardan yardım istemek zorunda kaldı.
Menzir'e en büyük tepki Bakan Topçu'dan geldi. Topçu, Avrupa ile Asya'yı birbirine bağlayacak olan demiryolu projesine karşı olmadığını anlatarak, "Bu proje fizibıl değildir. Doğru dürüst bir hazırlık yapılmamış" dedi.
Topçu, Menzir'in savunduğu tüpgeçide bu şekilde karşı çıkarken, Boğaz'a 3'üncü köprü yapılmasını istedi ve 350 milyon dolarlık maliyetle bu projenin yaşama geçirilebileceğini anlattı.
'Tren rampa inemez'
Menzir, Topçu'ya yanıt yetiştirmeye çalışırken, Eyüp Aşık ve Burhan Kara art arda sorularla Menzir'i köşeye sıkıştırmaya çalıştılar. Eyüp Aşık'ın yönelttiği bir soru karşısında Menzir yanıt veremeyince imdadına bürokratları yetişti. Aşık, şöyle konuştu:
"Tüpgeçit 60 metre derinliğe inilerek yapılacakmış. Peki bunu nasıl yapacaksınız, belli değil. Demiryolu raylarının 60 metre derinliğe inebilmesi için girişte ve çıkışta bir meyil olması gerekir. Onun için de 3 kilometrelik bir tünel yapılması lazımdır. 1800 metre olarak planlanan tünel yeterli değildir. Çünkü tren rampa aşağı inemez ki."
Burhan Kara ise tüpgeçit maliyetinin yüksek olduğuna işaret ederek, "Sadece tüp için 650 milyon dolarlık harcama düşünülüyor. Bu rakam yan bağlantı yollarıyla birlikte kat kat artacaktır. Halbuki birinci ve ikinci boğaz köprülerini 300 milyon dolara malettik " diye konuştu.
Bakan Menzir, Topçu, Aşık ve Kara'nın sorularına yanıt verirken, dört bakan arasında zaman zaman ilginç diyaloglar yaşandı.
Neden savundular?
Bu sırada tartışmaya, tüpgeçidi destekleyen bakanlar da katıldı. Çevre Bakanı İmren Aykut, maliyeti yüksek olmasına rağmen tüpgeçidin çevre için olumlu olacağını söyledi. Dışişleri Bakanı İsmail Cem de bu tür bir projede maliyetin tek belirleyici unsur olmadığını savundu, Avrupa ile Asya arasında demiryolu bağlandısının önemli olduğunu belirtti. Devlet Bakanı Şükrü Sina Gürel de, Türkiye'nin bir tüpgeçit yapmasının önemli olduğunu söyledi.
Ecevit ve Yılmaz
Bakanlar arasındaki tüpgeçit tartışması nedeniyle tansiyonun iyice yükseldiği sırada Başbakan Yılmaz ve Yardımcısı Ecevit devreye girerek bakanları yatıştırmaya çalıştılar.
Ecevit, tüpgeçidin köprü projesine göre maliyetinin daha yüksek olduğunu ancak çevre şartları ve ulaşım kolaylığının yanı sıra iki kıtanın demiryolu ile bağlanmasının 3'üncü köprü projesinin sağlayacağı olumlu katkılardan daha fazla olduğunu anlattı. Ecevit, bu arada Menzir ve Topçu'ya 3'üncü boğaz köprüsü projesinde demiryolu ağının bulunup bulunmadığını sordu. Topçu, köprü projesinin revize edilmesi halinde köprüden demiryolu ulaşımının da sağlanıp sağlanamayacağını sordu. Menzir ise köprü projesinin bağlantı yolları ve demiryolu için revize edilmesi durumunda tüpgeçitten daha pahalıya malolacağını ifade etti. Bu sırada Menzir ile Topçu arasında "maliyet hesabı" tartışması yaşandı. Bunun üzerine Ecevit, "Belki bir de köprü brifingi düzenlenmesinde fayda olabilir" dedi.
Genellikle tartışmaları izlemekle yetinen Yılmaz ise, "Köprü projesi daha düşük maliyetli görünüyor ama tüpgeçidinin getirileri daha fazla. Onun için tüpgeçit projesini ilk aşamada kamuoyunun tartışmasına açalım. Bu işi bilinler, uzmanlar görüşlerini ortaya koysunlar. Eksiklerimiz varsa onu tamamlayalım" dedi.
Sonuç ne oldu?
Gergin toplantının ardından yapılan değerlendirmeler de farklı sonuçlar ortaya koydu. Tüpgeçide karşı olan Bakan Burhan Kara, "Henüz bir karar verilmedi. Nihai karar sonra verilecek" derken, Ulaştırma Bakanı Necdet Menzir ise aksi yönde bir değerlendirme yaptı. Menzir, hükümetin tüpgeçide karar verdiğini açıklarken, "Artık bu iş bitmiştir, İstanbul Boğazı'na tüpgeçit yapılacaktır. Başbakan da bu projeyi desteklemektedir" dedi.
Menzir, "Kaynağı nasıl bulacaksınız?" sorusuna, "Kaynak hiç önemli değil. Bulduk sayılır. Yabancı krediler olur, yap-işlet-devret modeli olur. Ama bu projeyi hayata geçiriririz hiç kimse merak etmesin" karşılığını verdi.
ŞAMİL TAYYAR